Uche uche, wat een stof hier… Even afstoffen hoor! Ha! Het is al een tijdje geleden [understatement] dat ik op deze blog iets geschreven heb. De hoogste tijd voor een nieuwe reeks met verse artikelen! Om verwachtingen te kweken: ik schrijf nog twee blogs om de “Three Shades of Geert” te laten zien, om daarna met een kritische blik naar de huidige wereld en diens ontwikkelingen te kijken. Welkom terug op Geerts Weblog!
De toonaangevende journalistiek
In een wereld waar de mens niet aan de vele media kan ontkomen, moet er een ‘groep’ of selectie mensen zijn die berichten verifieert en de juiste informatie naar het publiek – en daar val jij ook onder – slingert. Bij voorkeur berust die informatie op zoveel/enkel kloppende feiten, zodat jij een goed beargumenteerde mening over het onderwerp kan vormen.
Waarom juist journalistiek?
Het begon allemaal toen ik klein was. Misschien is het ook wel met de paplepel ingegoten. Al toen ik ongeveer tien jaar oud was, lezen kon ik nog maar net, raakte ik geobsedeerd door de lokale kabelkrant*. Niet lang daarna leerde ik het fenomeen “Grote Mensen Journaal” kennen, dat was tijdens mijn eerste puberjaren. Tegelijkertijd stond Radio 1 aan op elk vrij moment.
In mijn havo-periode wist ik dus al hoe mijn toekomst er enigszins uit zou zien. Een vervolgstudie op de hogeschool was dan ook zo 1-2-3 gekozen. Geert wil journalist worden. En dromen moet men waarmaken, toch?
*) kabelkrant = een soort slideshow met nieuwsberichten en foto’s, zoals dit:
Dit is een voorbeeld van kabelkrant (foto: http://flotter.nhlrebel.com/)
Voorbeeldjournalisten
De meeste mensen hebben voorbeelden (“idolen”) waarmee ze vergeleken willen worden. Niet dat dat altijd slaagt, maar wel een leuk idee. Zo heb ik er ook een paar; ik licht er 3 van hen toe.
1) Antoinette Hertzenberg is een pittige dame die zeer kritisch is. Ze duldt geen gladde praatjes van communicatie- of PR-mensjes, waar sowieso een haat-liefde-verhouding zit tussen hen en de journalistiek. Ze wil de waarheid boven tafel hebben, ook al moet men er verbaal hard voor strijden. Waar je haar ook alweer van kent? Ze presenteert Radar en Opgelicht (Avrotros)
2) Buitenlandcorrespondenten als Thomas Erdbrink of Jeroen Wollaars. Het lijkt me gaaf om in de toekomst dat beroep uit te oefenen. In documentaires kan zo’n journalist écht laten zien hoe een land eruitziet qua samenleving en cultuur. Neem bijvoorbeeld ‘Onze man in Teheran‘. Of anders nieuwsverslagen maken van wat er gebeurt in het buitenland, dat lijkt mij ook een interessante bezigheid. Bij vertrek naar het (verre) buitenland reset je je eigen comfortzone, sociale netwerk en tradities.
3) Anders vind ik het ook niet erg om presentator te zijn, zoals Rik van de Westelaken. In de basis zegt zo’n presentator niet meer dan een paar zinnen om een reportage – in jargon een ‘item – te introduceren. Een nieuwslezer daarentegen is wel het herkenningspunt cq. boegbeeld van het programma. Bovendien kan je ‘uitstapjes’ maken door live-evenementen te presenteren of zelfs jaaroverzichten.
Rik van de Westelaken. Bron: Wikipedia
Het verschijnsel dat de waarheid heet
Dat is een hele interessante. Want wat is nu de waarheid? Of kunnen mensen daar slechts een klein deel van zien? Journalisten streven ernaar om de waarheid in beeld of op papier te zetten. Mijns inziens echter is het onvermijdelijk dat er altijd wel een elementje is dat níet recht doet aan de waarheid.
Journalistiek: kan sporen van subjectiviteit bevatten
Het uitgangspunt van de journalistiek blijft dat je onafhankelijk, neutraal en feitelijk verslag doet van dat wat er gebeurt. Van dichtbij, maar ook uit Verweggistan.
Maatschappelijke verantwoordelijkheid
Je zou zeggen: “journalistiek, dat is toch gewoon vertellen wat je ziet?” Nou nee, dan stel ik je hierbij teleur. Het lijkt op het eerste gezicht zo makkelijk, maar je vergeet dat er zoveel meer bij komt kijken.
Om maar even een factor uit te lichten: journalisten hebben een groot publiek waar ze verhalen voor maken. Zie het als een wederzijds vertrouwen; van de ene kant vertrouwt het publiek de journalistiek op artikelen en reportages die waar zijn. In tegengestelde richting kan de journalist niet zonder publiek, omdat hij bronnen nodig heeft waaruit hij informatie en inspiratie kan winnen.
Struggles en de toekomst
In deze tijd hangen er donkere wolken boven de journalistiek. Dat is al een aantal jaar zo en dat zal ook nog even zo blijven, vrees ik. Door de opkomst van de computer en enkele decennia later de sociale media, kan iedereen posten wat-ie wil. Iedere gebruiker kan tegenwoordig journalist zijn. Door het gebruik van smartphones zijn grote, opmerkelijke gebeurtenissen snel te filmen en gaat het razendsnel (viral) over bijvoorbeeld Facebook of Snapchat. Er zit een zekere tendens tussen de traditionele media (krant, tv-journaal) en zulke sociale media. Waarin kan de journalist nu een verschil maken? Food for thought.
Op Nederlandse schaal is er een probleem: het beschermen van bronnen is nooit echt gegarandeerd. Het is al een paar keer gebeurd dat Nederlandse journalisten in de cel belanden, puur omdat ze hun bronnen niet prijs wilden geven. Daar bovenop kwamen er ook zaken aan het licht dat het Openbaar Ministerie gesprekken afluisterde tussen journalisten en hun (verdachte) bronnen. Schandalig! Daar is nog flink wat werk aan de winkel.
Als we uitzoomen naar het buitenland, blijkt er dat journalistiek een kwetsbaar gegeven is. Vooral in landen waar weinig tot geen persvrijheid is, wordt journalistiek als een vijandig iets gezien. De waarheid mag niet naar buiten treden. Het zou schadelijk zijn voor presidenten of andere hooggeplaatste functionarissen.
Tot slot…
…kan ik niet wachten om aan de slag te gaan in het journalistieke wereldje. Energie haal ik uit mensen en hun verhalen, reizen is tof en filmen en monteren doe ik met veel plezier. Maar: eerst zorgen dat ik mijn studie afrond. Dan ben ik er echter nog niet, dan begint het avontuur pas. Wie weet waar ik over 10 à 15 jaar zit?
geertsweblog 